"Ονειρεμένη ιστορία"

Σήμερα διάλεξα να παρουσιάσω ένα παράξενο βιβλίο, με το οποίο θέλω να παρουσιάσω έναν από τους μεγάλους ευρωπαίους συγγραφείς. Μιλάω για τον αυστριακό Άρθουρ Σνίτσλερ (1862-1931) και το αριστούργημά του "Ονειρεμένη ιστορία".

Για τον ίδιο τον συγγραφέα αρκεί να πω ότι ανάμεσα στους θαυμαστές του συγκαταλεγόταν ο Σίγκμουντ Φρόυντ. Ο Φρόυντ έκανε συχνές αναφορές στον Σνίτσλερ, υποστηρίζοντας πως, όσα ο ίδιος έφερνε στο φως με την εργασία του πάνω σε άλλους ανθρώπους, ο συγγραφέας τα είχε ανακαλύψει ενδοσκοπούμενος. Φυσικά, όπως όλα τα αξιόλογα μυαλά, ο Σνίτσλερ είχε και αντιπάλους, οι οποίοι τον κατέκριναν με αυστηρότητα και δριμύτητα, κατηγορώντας τον ακόμη και για πορνογράφο. Η συνήθης κατηγορία ήταν ότι ο συγγραφέας ασχολείται συνεχώς με τα ίδια θέματα αλλά η απάντηση του Σνίτσλερ ήταν αφοπλιστική: "Γράφω για τον έρωτα και τον θάνατο. Υπάρχουν σημαντικότερα θέματα;".

Η "Ονειρεμένη ιστορία" έχει απλή, σχεδόν απλοϊκή πλοκή. Πρωταγωνιστές είναι ένας νεαρός γιατρός και η συζυγός του, ωραίοι, ερωτευμένοι κι ευτυχισμένοι. Ένα βράδυ, επιστρέφοντας από έναν χορό μεταμφιεσμένων, αρχίζουν να αφηγούνται διάφορα επεισόδια από το παρελθόν τους, τα οποία δεν είχαν ποτέ εξομολογηθεί ο ένας στον άλλον και τα οποία δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν είναι πραγματικά ή φανταστικά.

Εδώ πιάνει δουλειά το νυστέρι του Σνίτσλερ. Το παιχνίδι των εξομολογήσεων καταλήγει σε μια έκρηξη, παρασέρνοντας και τους δυο σε μια δίνη γεμάτη οράματα, προσωπεία και μυστηριώδη περιβάλλοντα. Αυτή η ψυχική αναταραχή φέρνει στην επιφάνεια καταπιεσμένες επιθυμίες και απωθημένες ερωτικές εντάσεις. Και η δίνη κορυφώνεται μια νύχτα κατά την οποία ξεσπούν όλα όσα έμεναν καλά κρυμμένα, αλλάζοντας ριζικά την ζωή του ζευγαριού.

Στην παγκόσμια λογοτεχνία δεν υπάρχει άλλο έργο όπου να αναπαριστάνεται με τόση ενάργεια και τόσο χειροπιαστά το υποσυνείδητο. Η "Ονειρεμένη ιστορία" φτάνει σε απύθμενα βάθη, προκειμένου να υποχρεώσει τα απωθημένα να αναδυθούν, χωρίς να χάσει την εκφραστική της ισορροπία. Γι' αυτό και αναγνωρίζεται ως κλασσικό έργο, από τα σημαντικότερα και συναρπαστικότερα της δυτικοευρωπαϊκής λογοτεχνίας.

Αν η υπόθεση του βιβλίου κάτι σας θυμίζει, δεν έχετε άδικο. Μια θαυμάσια διασκευή της απετέλεσε το κύκνειο άσμα του μεγάλου Στάνλεϋ Κιούμπρικ, ο οποίος την μετέφερε στον κινηματογράφο με τον τίτλο "Eyes wide shut". Ας παρατηρήσουμε εδώ ότι ο Κιούμπρικ επέλεξε τον εμπνευσμένο τίτλο "Μάτια διάπλατα κλειστά" αλλά, δυστυχώς, η ταινία έγινε γνωστή στην Ελλάδα με το πεζό, ηλίθιο κι ανέμπνευστο "Μάτια ερμητικά κλειστά".

Διαβεβαιώνω τον υποψήφιο αναγνώστη ότι η "Ονειρεμένη ιστορία" δεν πρόκειται να τον κουράσει καθόλου. Ο Σνίτσλερ δεν χρειάζεται περισσότερες από 125 αραιογραμμένες σελίδες για να πει όλα όσα θέλει και, μάλιστα, με εξαιρετικά εύληπτο τρόπο. Στην πνευματική ευωχία βοηθάει πολύ η εξαιρετική μετάφραση του Όμηρου Αβραμίδη.

Συμπερασματικά, η "Ονειρεμένη ιστορία" αξίζει να προστεθεί σε κάθε βιβλιοθήκη. Δυστυχώς-δυστυχέστατα, κυκλοφορεί από την "Εμπειρία Εκδοτική" με το απαράδεκτο εξώφυλλο που βλέπετε στην φωτογραφία, όπου ο τίτλος του βιβλίου αντικαταστάθηκε με τον τίτλο της ταινίας. Φρικτή φρικώδης φρίκη, αλλά τί να κάνουμε; Πάλι καλά που αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα... Ανατριχιάζω καθώς σκέφτομαι ότι αν δεν ζητήσετε το βιβλίο ως "Μάτια ερμητικά κλειστά", μάλλον ο βιβλιοπώλης σας δεν θα καταλάβει τι θέλετε.