Η αλήθεια για την τραγωδία των μεταλλωρύχων στην Χιλή

Η τραγωδία στο μεταλλωρυχείο "Σαν Χοσέ" στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, όπου 33 μεταλλωρύχοι εγκλωβίστηκαν σε βάθος 700 μέτρων μετά από έκρηξη στις 5 Αυγούστου, δεν είναι απλά ένα ακόμα ατύχημα από τα πολλά που συμβαίνουν στα ορυχεία, όπου ετησίως υπάρχουν δεκάδες θύματα σχεδόν πάντα λόγω έλλειψης συνθηκών ασφάλειας. Αυτό ήταν ιδιαίτερο λόγω του μεγέθους του και των χαρακτηριστικών του. Το ορυχείο Σαν Χοσέ ανήκει στη μεταλλευτική εταιρεία "Σαν Εστέμπαν", όπου γίνεται εξόρυξη χαλκού και χρυσού από αρχαιοτάτων χρόνων. Είναι ιδιοκτησία της οικογένειας Κέμενυ, η οποία ξεκίνησε πριν πενήντα χρόνια με την εξόρυξη μεταλλευμάτων σιδήρου και κατάφερε να αποκτήσει μια σημαντική περιουσία.

Εδώ και χρόνια, το ορυχείο "Σαν Χοσέ" είχε καταγγελθεί ως μία επισφαλής εγκατάσταση. Μόνο μεταξύ του 2000 και 2004 έγιναν δέκα καταγγελίες των εργαζομένων στην Εθνική Υπηρεσία Μεταλλουργίας και Γεωλογίας (Sernageomin), σε υγειονομικές υπηρεσίες, καθώς και στην περιφερειακή κυβέρνηση. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, καθώς ουδείς μπήκε στον κόπο να απαντήσει. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έγιναν τέσσερα μοιραία ατυχήματα, με αποτέλεσμα τον αναγκαστικό ακρωτηριασμό άκρων κάποιων πληγέντων. Η έκρηξη στις 5 Αυγούστου ήταν τόσο ισχυρή ώστε προκάλεσε την κατάρρευση των στοών και των βοηθητικών αγωγών.

Σύμφωνα με τον Αντον Ράστε, πρώην περιφερειακό υπεύθυνο της Sernageomin, αυτό το ορυχείο δε θα έπρεπε να επαναλειτουργήσει ποτέ, αφού ο ίδιος είχε αποφασίσει το προσωρινό κλείσιμό του το 2006 και το οριστικό το 2007. Ωστόσο, στις 30 Μαΐου 2008 η Sernageomin εγκρίνει την επαναλειτουργία του. Το μέτρο προκάλεσε φοβερή αγανάκτηση, αφού προτάθηκαν επιφανειακά μέτρα που δεν άγγιζαν το βασικό πρόβλημα της ασφάλειας και ούτε καν διατάχτηκε έλεγχος για την εφαρμογή τους. Όπως, για παράδειγμα, την παράλειψη κατασκευής σκάλας σε έναν αγωγό διαφυγής, απ' όπου δεν μπορεί να διαφύγει κανείς αν δεν υπάρχει σκάλα! Φυσικά, η εταιρεία δεν τήρησε και άλλες υποχρεώσεις της, κάνοντας οικονομία στα έξοδα ασφάλειας.

Λεπτομέρεια: η εταιρεία βρίσκεται στο στόχαστρο των αρχών επειδή δεν έχει αποδώσει εδώ και καιρό τις συνταξιοδοτικές εισφορές των εργαζομένων. Άλλη λεπτομέρεια: την τελευταία δεκαετία έχασαν τη ζωή τους 373 άτομα μέσα στα ορυχεία κι εφέτος, μέχρι το ατύχημα της 5ης Αυγούστου είχαν ήδη σκοτωθεί 31 εργάτες.

Ο Μωυσής Λαμπράνια, αντιπρόεδρος της Μεταλλευτικής Συνομοσπονδίας της Χιλής, δήλωσε ότι το εν λόγω ορυχείο δεν έπρεπε ποτέ να επαναλειτουργήσει καθώς υπάρχουν σημαντικές δομικές ελλείψεις που αφορούν ακόμα και την αποφυγή κατάρρευσης. Επίσης, επισήμανε ότι οι μεταλλωρύχοι διεκδικούσαν από το 1999 το κλείσιμο του ορυχείου στο "Σαν Χοσέ". Το 2005 η Διεύθυνση Εργασίας αποφάσισε να το κλείσει, καθώς δεν υπήρχε έξοδος κινδύνου, ούτε αγωγός για την ανανέωση του αέρα. Αυτό έφτασε στα δικαστήρια του Κοπιαπό, αλλά τίποτε δεν κινήθηκε. Στη συνέχεια, και χωρίς κανείς να ξέρει γιατί, το ορυχείο επαναλειτούργησε. "Υπάρχουν πολιτικές επιρροές, σημαντικοί άνθρωποι που αναμειγνύονται; Αυτό θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην έρευνα που θα διεξαχθεί", τόνισε ο Λαμπράνια.

Στις 30 Ιουνίου, στο πλαίσιο συνέλευσης εργασίας της επιτροπής μεταλλουργίας, όπου παρέστη και ο υπουργός Λώρενς Γκόλμπορν, ο γραμματέας του Συνδικάτου των Εργαζομένων του ορυχείου "Σαν Χοσέ", Χαβιέρ Καστίγιο, είπε στον υπουργό ότι "δεν γίνεται να εργαζόμαστε με οποιοδήποτε κόστος, στο ορυχείο η κατάσταση είναι καταστροφική, οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να καταρρεύσει και η κυβέρνηση πρέπει να πάρει μέτρα". Ο υπουργός δεν έδωσε σημασία.

Στις 5 Ιουλίου, ένα μήνα πριν την τραγωδία, οι εργαζόμενοι επέδωσαν μια επιστολή στον υπουργό, απαιτώντας, αν δεν κλείσει η εταιρεία, τουλάχιστον να γίνει διάνοιξη του αγωγού, γιατί στο κάτω μέρος του είχε μαζευτεί ανόργανο υλικό, γεγονός που το καθιστούσε εκτός λειτουργίας. Ο υπουργός πήρε την επιστολή αλλά απαξίωσε να δεχτεί τους συνδικαλιστές.

Τελευταία λεπτομέρεια: η "Σαν Εστέμπαν" δήλωσε πτώχευση λόγω αδυναμίας να ανταποκριθεί στο κόστος διάσωσης των εγκλωβισμένων. Έτσι, όλη η διαδικασία χρηματοδοτείται από το κράτος. Δηλαδή, οι παγιδευμένοι εργάτες θα σωθούν από τους φόρους που πληρώνουν άλλοι εργάτες. Στο μεταξύ, ο Mαρτσέλο Κέμενυ και το σόι του σφυρίζουν αδιάφορα, ως "ουδεμίαν ευθύνην φέροντες"...