tag:blogger.com,1999:blog-3832100886528788807.post2045053695159093761..comments2024-03-14T00:49:44.545+02:00Comments on Cogito ergo sum: Κώστας Βάρναλης: "Η μάνα του Χριστού"teddygrhttp://www.blogger.com/profile/08814193683097482776noreply@blogger.comBlogger4125tag:blogger.com,1999:blog-3832100886528788807.post-36491404086772591702016-04-29T21:35:57.964+02:002016-04-29T21:35:57.964+02:00Ελπίζοντας να αρέσει στον παλιό, καλό κι αγαπημένο...Ελπίζοντας να αρέσει στον παλιό, καλό κι αγαπημένο μας Δάσκαλο.<br /><br />Ελλαδογραφία - 1976 <br /><br />Τω καιρώ εκείνο ο ακμαιότερος κλάδος της πελασγικής δρυός<br />εκάλυπτε τρεις οικισμούς πέριξ του μυστηριώδους Βράχου της Ακροπόλεως.<br />Αλλά μετά τα δραματικά γεγονότα της Μεσοποταμίας, τα οποία οδήγησαν<br />εις την έξωσιν των πρωτοπλάστων εκ της κοιλάδος του Τίγρεως και <br />προεκάλεσαν σύγχυσιν εις τας φρένας των ανθρώπων, οι οικισμοί<br />των Αθηνών ήρχισαν να πληθύνονται παραλόγως.<br />Αποτέλεσμα υπήρξεν η αλματώδης επέκτασις της πόλεως και η δημιουργία<br />του λεγομένου άστεως, το οποίο κατά τους αρχαιοπλήκτους ιστορικούς<br />εμεγαλούργησε και περιεβλήθη την αίγλην της αιωνιότητος.<br /><br />Επίσκοποι και προεστοί<br />κατακτητές και στρατηλάτες<br />επαναστάτες και αστοί<br />της ιστορίας οι πελάτες.<br /><br />Αλλά οι αρχαίοι Θεοί, εν τη μερίμνη των δια τα υπόλοιπα πελασγικά<br />φύλα, απεφάσισαν την βαθμιαία κατάρρευσιν των Αθηνών ως ηγέτιδος<br />πόλεως και την απαλλαγήν του Ελληνισμού, ως εθνικού πλέον συνόλου, <br />εκ των κινδύνων του συγκεντρωτισμού. Κατά τους επόμενους μακρούς αιώνας<br />κατεβλήθησαν αρκεταί προσπάθειαι δια την αναβίωσιν του παλαιού άστεως, <br />αλλ’ αύται απέβησαν άκαρποι. Ευτυχώς δε, διότι κατά την νεωτέραν και σκληροτέραν δοκιμασίαν<br />του γένους, η εκ νέου κυριαρχία των Αθηνών θα απεδυνάμωνε τας <br />κορυφάς και τας πεδιάδας της πελασγικής γης, <br />αι οποίαι διεμόρφωσαν την οριστικήν φυσιογνωμίαν της φυλής και κατηύγασαν<br />δι’ ανεσπέρου φωτός τους ομιχλώδεις ορίζοντας της <br />περιδεούς ανθρωπότητος.<br /><br />Στο Σούλι και στην Αλαμάνα<br />κάναμε φως τη συμφορά<br />θα μας θυμούνται τάχα μάνα<br />καμιά φορά;<br /><br />Ματαία ελπίς. Ουδείς τους ενεθυμήθη ως ζωσας αιωνιότητας, <br />ουδείς τους κατενόησεν εις τας πραγματικάς των διαστάσεις. Και αι<br />Αθήναι, καταστάσαι πρωτεύουσα νεοπαγούς κράτους, ήρχισαν να<br />προετοιμάζονται δια την εκ νέου απορρόφησιν της ικμάδος του έθνους.<br />Αλλά η προγονική κληρονομία δεν είχεν εξ ολοκλήρου σπαταληθή και<br />οι μεταγενέστεροι αδελφοί του μικρού Χορμόπουλου, εκ των Ηπειρωτικών<br />ορέων και εξ όλων των στενωπών της αθανάτου πατρίδος, διέπλευσαν την<br />Αχερουσίαν της μοίρας των με την γαλήνην του μαρτυρίου και της θυσίας.<br />Και τα βαρβαρικά έθνη ηπόρησαν και κατ’ ιδίαν εκάγχασαν ακριβώς όπως<br />αι Αθήναι.<br /><br />Χτυπάτε της οργής προφήτες<br />καμπάνα στην Καισιαριανή<br />νά `ρθουν απόψε οι Διστομίτες<br />νά `ρθουν κι οι Καλαβρυτινοί<br />με σπαραγμό κι απελπισία<br />για τη χαμένη τους θυσία.<br /><br />Άραγε είναι αληθές ότι η θυσία των απέβη επί ματαίω;<br />Ουδείς δύναται να αποφανθή μετά βεβαιότητος και ουδείς δύναται να<br />προεξοφλήση το μέλλον διότι η ιστορία των ανθρώπων είμαι μία <br />συνεχής παλινδρόμησις. Αλλά με την διαρκώς ογκούμενην υπερτροφίαν της<br />Αττικής αι προοπτικαί διαγράφονται σκοτειναί. Οι αρχαίοι Θεοί δεν <br />υπάρχουν πλέον δια να δώσουν την λύσιν, και ούτω, θάττον η βράδυον, <br />αι Αθήναι θα συγκεντρώσουν εις τους κόλπους των και θα εξαφανίσουν δια<br />παντός την Ελληνικήν αρετήν, ως ο Κρόνος εις το απώτατον παρελθόν<br />κατέτρωγε τα ίδια αυτού τέκνα ή ως ο Ήλιος εις το απώτατον μέλλον θα<br />συγκεντρώσει εις τας αγκάλας του τους πλανήτας του<br />και θα καταβροχθίσει αυτούς!<br />Γένοιτο! και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν.<br /><br />Πότε θ’ ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;<br />Πότε θα `ρθούνε κανούργιοι ανθρώποι<br />να συνοδεύσουνε την βλακεία<br />στην τελευταία της κατοικία;<br /><br />Νίκος Γκάτσος<br /><br />Και μελοποιημένη : <br /><br />https://youtu.be/BXr63ykYcHo?t=56 <br /><br />Μουσική : Μάνος Χατζιδάκις<br />Ερμηνεία : Μίκης ΘεοδωράκηςAnonymousnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3832100886528788807.post-76532919873672070862016-04-29T10:25:27.351+02:002016-04-29T10:25:27.351+02:00ΑΔΙΚΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙΣ, ΘΟΔΩΡΗ
Άδικο δεν έχεις, Θοδωρή, ...<b>ΑΔΙΚΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙΣ, ΘΟΔΩΡΗ</b><br /><br />Άδικο δεν έχεις, Θοδωρή, έτσι είναι με τις μεταφράσεις: «όταν είναι πιστές, δεν είναι ωραίες και όταν είναι ωραίες δεν είναι πιστές». Τώρα αν οι μεταφράσεις μοιάζουν ως προς την πιστότητά τους με τις ωραίες γυναίκες, αυτό είναι θέμα προς συζήτηση: ας αναλογιστούμε την περίπτωση της ομηρικής Πηνελόπης κι ας πούμε πως κι εδώ ίσως έχουμε την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα…<br /><br />Κι εγώ αρχικά μετάφρασα το βουλγαρικό «родната къща» ως το «σπίτι που γεννήθηκε». Μετά διαβάζοντας την πρόσφατη είδηση του ΑΠΕ–ΜΠΕ για τα εγκαίνια τις προάλλες της Οικίας Μάνου Χατζηδάκι στην Ξάνθη (http://ireporterworld.com/archives/48427), προσάρμοσα την μετάφραση «προς το πιστότερον», υπακούοντας από μακρόχρονη επιστημονική-θεωρητική αλλά κι επαγγελματική τριβή με το μεταφραστικό πρόβλημα σ’ ό,τι μας συνιστούσαν πριν από πολλές δεκαετίες εδώ που ζω οι σεβαστοί καθότι προ πολλού μεταστάντες εις τας αιωνίους μονάς πανεπιστημιακοί μας δάσκαλοι: Man soll so treu wie möglich und so frei wie nötig übersetzen, δηλ. για τους και τις μη γερμανομαθείς: Οφείλουμε να μεταφράζουμε τόσο πιστά όσο γίνεται κι τόσο ελεύθερα όσο επιβάλλεται. Ελπίζω να μην έπεσα και πολύ έξω ή να μην το παραξήλωσα <i>*ηχηρός γέλως*</i> …<br /><br />Αλλά μιας και ο λόγος περί Κώστα Βάρναλη, επίτρεψέ μου να αναφερθώ επιτροχάδην στον μεταφραστή Βάρναλη επισημαίνοντας ένα σχετικό απόσπασμα από άρθρο («Το ήθος της τέχνης»: «Ριζοσπάστης», 15/5/1983) του θεμελιωτή των βαρναλικών σπουδών στην Ελλάδα, Μιχάλη Μ. Παπαϊωάννου (πρβ. Μ. Μ. Παπαϊωάννου, Κώστας Βάρναλης – Μελέτες, Δεύτερη έκδοση, «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011, σελ. 108): «Ας έχουμε υπόψη μας, πως ήταν από τους άριστους φιλολόγους που διέθετε η εκπαίδευσή μας και η Ελλάδα, πως λογαριαζόταν ανάμεσα στους λίγους γνώστες της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μετάφραζε αρχαίους τραγικούς και κωμικούς απευθείας από το αρχαίο κείμενο, και όχι από μεταφράσεις στα γαλλικά ή σε άλλη ξένη γλώσσα, όπως συνηθίζεται, εδώ που τα λέμε…». Στην συνέχεια ο Παπαϊωάννου παραθέτει ένα ανέκδοτο του ίδιου του Βάρναλη από τα «Τριάντα χρόνια φιλολογικής ζωής», ανέκδοτο που σχετίζεται με τις μεταφραστικές επιδόσεις του Βάρναλη και το οποίο ο Παπαϊωάννου επιβεβαιώνει από αφήγηση κοινού φίλου που παρίστατο στο επεισόδιο. Βέβαια για τους ρέκτες και τις ρέκτειρες όπως και για τους παροικούντες και τις παροικούσες την Ιερουσαλήμ ελάχιστα κρύβεται η σπόντα ―για να μην πούμε μπηχτή― του Παπαϊωάννου για τον Γιώργο Σεφέρη, ο οποίος άσχετα με τις πραγματικές μεταφραστικές του ικανότητες ―είχε εξάλλου δάσκαλο αρχαίων ελληνικών στην Σμύρνη τον Δημήτρη Γληνό― και το σημαντικό μεταφραστικό του έργο, πάντα χρησιμοποιούσε ―σε αντίθεση με τον Βάρναλη― κείμενα αρχαίων ελλήνων συγγραφέων με παράλληλη μετάφραση σε ξένη γλώσσα (τις περισσότερες φορές στα γαλλικά των εκδόσεων Budé/Les Belles Lettres)…<br /><br />Να ’σαι πάντα καλά και Καλή σου και Καλή μας, πραγματική και μεταφορική, Ανάσταση!<br /><br /><i>Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής</i>Anonymousnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3832100886528788807.post-73349459755222040892016-04-29T07:37:00.049+02:002016-04-29T07:37:00.049+02:00Το ξέρω, καλέ μου Μη Απολιθωμένε! Προτίμησα, όμως,...Το ξέρω, καλέ μου Μη Απολιθωμένε! Προτίμησα, όμως, να αποδώσω το περιεχόμενο όπως θα το γράφαμε στα ελληνικά και όχι κατά λέξη. Εμείς, αντί για "γενέθλιο σπίτι", θα γράφαμε "το σπίτι που γεννήθηκε" αλλά ας μη το κάνουμε θέμα. Άλλωστε, οι μεταφράσεις είναι σαν τις γυναίκες: όταν είναι πιστές, δεν είναι ωραίες και όταν είναι ωραίες δεν είναι πιστές! <i>*γέλια*</i> Όπως και νά 'χει...<br /><br />... Καλή Ανάσταση (πραγματικάκαι μεταφορικά)!<br /><br />ΥΓ: Τώρα αν σου πω ότι, την ώρα που έγραφα την λεζάντα, στοιχημάτισα πως θα σχολιάσεις, θα με πιστέψεις; <i>*περισσότερα γέλια*</i>teddygrhttps://www.blogger.com/profile/08814193683097482776noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3832100886528788807.post-58212128253926045042016-04-29T01:19:00.984+02:002016-04-29T01:19:00.984+02:00Η ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ
Θοδωρή, η ακριβ...<b>Η ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ</b><br /><br />Θοδωρή, η ακριβής μετάφραση από τα βουλγαρικά του κειμένου της επιγραφής στην αναμνηστική πλάκα που έχει τοποθετηθεί εκεί που άλλοτε βρισκόταν το σπίτι στον Πύργο της Βουλγαρίας, όπου γεννήθηκε ο Κώστας Βάρναλης, έχει ως εξής:<br /><br />ТУК БЕ РОДНАТА КЪЩА НА ГОЛЕМИЯ ГРЪЦКИ ПОЕТ-КОМУНИСТ И БОРЕЦ ЗА МИР КОСТАС ВАРНАЛИС 1884 1974<br /><br />ΕΔΩ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟΙΗΤΗ–ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ 1884 1974<br /><br />Καλή Ανάσταση και καλό Πάσχα!<br /><br /><i>Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής</i>Anonymousnoreply@blogger.com