Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

8 Σεπτεμβρίου 2016

Hedge fund: παιχνίδι μόνο για μεγάλους (2)

Στις 12 Αυγούστου 1930, κάπου στην Βουδαπέστη, ο εβραίος δικηγόρος και συγγραφέας Τίβανταρ Σβαρτς και η σύζυγός του Έρτσεμπετ αποκτούν ένα αγοράκι που το βαφτίζουν Γκυώργκυ. Αν και εβραίοι, οι Σβαρτς δεν αντιμετώπισαν ιδιαίτερα προβλήματα κατά την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, παρ' ότι η Ουγγαρία είχε συμμαχήσει με τον Άξονα. Οι Σβαρτς δεν ανησύχησαν ιδιαίτερα ούτε τον Ιούλιο του 1941, όταν η ουγγρική κυβέρνηση παρέδωσε στους γερμανούς 18.000 εβραίους χωρίς ουγγρική ιθαγένεια, μιας και αυτοί είχαν την σωτήρια ιθαγένεια.

Όλα άλλαξαν μετά την συντριβή των ούγγρων από τους σοβιετικούς στην Μάχη του Στάλινγκραντ, όπου ο ουγγρικός στρατός διαλύθηκε, αφήνοντας πίσω του 100.000 νεκρούς. Ο πρωθυπουργός Μίκλος Κάλλαϋ άρχισε να συζητάει με τους συμμάχους, κάτι που εξόργισε τον Χίτλερ, ο οποίος κατέλαβε την χώρα την άνοιξη του 1944. Οι μαύρες μέρες για τους εβραίους ούγγρους άρχισαν αλλά κάπου εκεί τα ίχνη των Σβαρτς χάνονται. Μετά τον πόλεμο, ο Τίβανταρ ισχυρίστηκε ότι κρυβόταν κι ότι έκανε αντίσταση στους ναζί (έγραψε και σχετικό βιβλίο) αλλά το γεγονός είναι άλλο: όταν οι σοβιετικοί ελευθέρωσαν την Ουγγαρία από την ναζιστική κατοχή, βρήκαν εις βάρος του Σβαρτς στοιχεία συνεργασίας του με τους ναζί αρκετά για να τον στείλουν σε φυλακή στην Σιβηρία. Ο Τίβανταρ κατάφερε να δραπετεύσει και να επιστρέψει στην Βουδαπέστη αλλά, όταν εκδηλώθηκε η ουγγρική επανάσταση του 1956, οι Σβαρτς έφυγαν οριστικά από την χώρα κι εγκαταστάθηκαν στην Νέα Υόρκη μέχρι τον θάνατό τους.

Στο μεταξύ, το 1947 ο Γκυώργκυ πήγε στην Αγγλία για να σπουδάσει στο London School of Economics. Μιας και οι σπουδές αυτές δεν είναι φτηνές, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι, εν μέσω διώξεων, οι γονείς του βγήκαν από τον πόλεμο με λεφτά αλλά ο ίδιος διατυμπανίζει ότι τα κατάφερε με την δουλειά του ως γκαρσόνι και αχθοφόρος στα τραίνα. Εν πάση περιπτώσει, το 1954 ολοκλήρωσε τις σπουδές του κι έπιασε δουλειά στην εμπορική τράπεζα Singer & Friedlander Plc αλλά, όταν οι δικοί του πήγαν στην Νέα Υόρκη, τους ακολούθησε στις ΗΠΑ, πιστεύοντας ότι εκεί οι ευκαιρίες του για καρριέρα θα ήσαν περισσότερες. Ενθουσιασμένος από το νέο περιβάλλον, ο Γκυώργκυ Σβαρτς παίρνει την πολιτειακή υπηκοότητα και αλλάζει το όνομά του σε Τζωρτζ Σόρος, χωρίς ίσως να φαντάζεται ότι εξήντα χρόνια αργότερα, αυτό το όνομα θα ήταν γνωστό σε όλον τον κόσμο...

Ο Τζωρτζ Σόρος δώρισε 25 εκατ. δολλάρια στην Χίλλαρυ Ρόνταμ Κλίντον για την προεκλογική της εκστρατεία.

Το 1971, το Μπρέττον Γουντς καταρρέει, δημιουργώντας παγκόσμια νομισματική αναστάτωση. Στην Ευρώπη, οι έξι χώρες της Ε.Ο.Κ. αποφασίζουν να συντονίσουν την άμυνά τους δημιουργώντας τον Μάρτιο του 1972 ένα "φίδι στο τούννελ" (snake in the tunnel): ελεγχόμενη διακύμανση των νομισμάτων τους (το φίδι) μέσα στα στενά περιθώρια διακύμανσης του δολλαρίου (το τούννελ). Όμως, το "φίδι" δεν τα κατάφερε κι έτσι αντικαταστάθηκε στις 13/3/1979 με το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (ΕΝΣ). Από δω και πέρα, όλα τα κοινοτικά νομίσματα θα στοιχίζονταν πίσω από ένα εικονικό νόμισμα που λεγόταν ECU (European Currency Unit), με περιθώρια διακύμανσης 2,25%.

Το νέο σύστημα έδειχνε να δουλεύει μέχρι το 1992, οπότε και το τίναξε στον αέρα η Γερμανία. Καθώς η Ευρώπη διήνυε περίοδο ύφεσης, η γερμανική κυβέρνηση διαπίστωνε ότι το κόστος τής κατάκτησης της Γερμανικής Λαϊκής Δημοκρατίας έφτανε τα 150 δισ. μάρκα ετησίως. Για να καλυφθεί αυτό το κόστος, η χώρα δημιουργούσε χρήμα, κάτι που αύξανε τον πληθωρισμό σε ανεπιθύμητα ύψη. Προσπαθώντας να ελέγξει αυτόν τον πληθωρισμό, η Μπούντεσμπανκ άρχισε να αυξάνει τα επιτόκιά της, με αποτέλεσμα την άνοδο του μάρκου. Για να αμυνθούν οι άλλες χώρες, άρχισαν κι εκείνες να αυξάνουν τα επιτόκιά τους.

Όμως, η Μεγάλη Βρεττανία έχει σοβαρό πρόβλημα, μιας και η ανεργία της και ο πληθωρισμός της είναι πολύ πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Με τόση ανεργία, πόσο να αυξήσει τα επιτόκιά της, τα οποία άλλωστε έχουν ήδη υπερβεί το 10%; Η μόνη λύση είναι να υποτιμήσει την στερλίνα. Αλλά πώς να αντέξει η περηφάνια ενός βρεττανικού λέοντος μια υποτίμηση; Ο Τζον Μέητζορ και η κυβέρνησή του περνούν δύσκολες ώρες...


Στις ΗΠΑ, ο Τζωρτζ Σόρος έχει ιδρύσει από το 1973 έναν όμιλο διαχείρισης hedge fund, το Quantum. Αναζητώντας νέες επενδυτικές ευκαιρίες για το Quantum, δεν δυσκολεύεται να διαγνώσει το βρεττανικό πρόβλημα και να προβλέψει σωστά την αναπόφευκτη υποτίμηση. Βέβαια, τις ίδιες ικανότητες πρόβλεψης έχουν κι άλλοι. Μόνο που οι άλλοι κινούνται βάσει λογικής: αφού η στερλίνα θα υποτιμηθεί, ας πουλήσουμε τώρα που είναι ακριβή ή, έστω, ας μείνουμε μακρυά της. Και πουλάνε. Με ρέγουλα. Για να μη ρίξουν την τιμή.

Ο Σόρος κάνει το αντίθετο. Βασιζόμενος στην αντοχή των βρεττανών και στην άρνησή τους να υποτιμήσουν το νόμισμά τους, συνεχίζει να συγκεντρώνει στο Quantum δάνεια και τίτλους σε λίρες, περιμένοντας την ευκαιρία να δράσει. Το θέμα ήταν να υποτιμήσουν οι άγγλοι την στερλίνα την κατάλληλη στιγμή αλλά πώς; "Θα τους υποχρεώσω εγώ να το κάνουν", αποφασίζει ο Σόρος και ξαφνικά εξαπολύει την επίθεσή του. Μόνος του απέναντι σε ολόκληρη Μεγάλη Βρεττανία!

Την Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 1992 το Quantum μετατρέπει μονοκοπανιά εφτά δισεκατομμύρια στερλίνες σε άλλα νομίσματα, κυρίως σε μάρκα και φράγκα. Ο Σόρος φροντίζει να καλυφθεί το γεγονός από τα μέσα ενημέρωσης, ενώ ο ίδιος προβαίνει σε αλλεπάλληλες απαισιόδοξες προβλέψεις για το μέλλον της στερλίνας. Σχεδόν αμέσως, ακολουθούν το παράδειγμά του κι άλλα μεγάλα hedge fund, όπως της Jones και της Caxton. Δημιουργείται πανικός, μέσα στον οποίο προσπαθούν να ξεφορτωθούν τις στερλίνες τους όλοι οι μεγάλοι παίκτες: Bank of America, Chase Manhattan, Citi, JPMorgan...

Φυσικά, η Τράπεζα της Αγγλίας αντέδρασε στην επίθεση και αποφάσισε να στηρίξει την στερλίνα, ρίχνοντας στην αγορά όλα τα αποθέματά της. Μέχρι το μεσημέρι, η κεντρική τράπεζα της Αγγλίας είχε σπρώξει στην αγορά πάνω από 50 δισ. αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να στερέψει ενώ η επίθεση δεν έλεγε να κοπάσει. Πριν νυχτώσει, οι βρεττανοί πέταξαν λευκή πετσέτα. Την επόμενη μέρα η χώρα θα έβγαινε από το ΕΝΣ και θα υποτιμούσε το νόμισμά της κατά 15%. Ο Σόρος θα μπορούσε πια να ξαναγοράσει τις στερλίνες που πούλησε την προηγούμενη μέρα κατά 15% φτηνότερα και να κρατήσει στην τσέπη την διαφορά. Πάνω από ένα δισεκατομμύριο στερλίνες κέρδος σε μια μέρα, δεν το λες και άσχημο αποτέλεσμα...

Η επόμενη μέρα τής "Μαύρης Τετάρτης". Τα αγγλικά πρωτοσέλιδα της 17/9/1992 θρηνούν για την λίρα.

Επίλογος. Στο 42ο κεφάλαιο της Ανατομίας του νεοφιλελευθερισμού (42. Οι "ασιατικές τίγρεις" αρρωσταίνουν) έγραφα:
(...) Ξαφνικά, όμως, εκείνη την άνοιξη του 1997, όλα άλλαξαν. Οι "ασιατικές τίγρεις" αρρώστησαν βαρειά και άρχισαν να βυθίζονται με ανεξέλεγκτα γρήγορους ρυθμούς. Σε σύντομο χρονικό διάστημα και δίχως να υπάρχει καμμιά εμφανής αιτία, οι επενδυτές αποδύθηκαν σε ταχύτατες ρευστοποιήσεις των θέσεών τους, με αποτέλεσμα τα νομίσματα αυτών των χωρών να αρχίσουν να καταρρέουν. Μέσα στο 1997, η Νότια Κορέα, για την οποία μιλήσαμε πρωτύτερα, παρουσίασε αρνητικό ισοζύγιο επενδύσεων 20 δισεκατομμυρίων δολλαρίων. Δηλαδή, 120 χαμένα δισεκατομμύρια μέσα σε έναν χρόνο, δίχως λόγο... Τι είχε συμβεί, λοιπόν; (...) Όλα ξεκίνησαν από μια φήμη, ότι τάχα τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ταϋλάνδης δεν επαρκούσαν για την στήριξη του νομίσματός της. Αυτή η φήμη ήταν αρκετή για να ξεφουσκώσει η επενδυτική φούσκα με την ίδια ευκολία με την οποία είχε φουσκώσει. Οι τράπεζες άρχισαν να ανακαλούν τις πιστώσεις που είχαν χορηγήσει. (...)
Εκείνο που δεν είχα γράψει τότε (τί να πρωτογράψει κανείς;) είναι ότι, σύμφωνα με δημοσίευμα του Forbes ("Burma's billionaire", 13/4/2007), πρωτοστάτης σ' εκείνη την επίθεση ήταν ένας όμιλος διαχείρισης hedge fund: το Quantum...

Αύριο θα ολοκληρώσουμε.

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Στα καθ' ημάς, η επίθεση του 94.
Όταν έγινε κερδοσκοπικό γιούργια στην κλονιζόμενη δραχμή, που έδινε (και) για το απαραίτητο συνάλλαγμα επιτόκια τρεις φορές πάνω από τα διεθνή (καπου 22%, η χαρά των εγχώριων και ξένων ραντιέρηδων, η παρασιτική της παρασιτικής οικονομίας, ο αγέρας ο κοπανισμένος που γίνεται αγαθό και σιτίζονται εξ αυτού ουκ ολίγες μάζες... και άσε τους άλλους να τρέχουν).
Ναι, ήταν και ο πληθωρισμός, όμως τα επιτόκια στα πτωτικά σκαμπανευάσματα προπορεύονται και χάνει έτσι ο κορβανάς.
Τότενες λοιπόν, οι διεθνείς σορτάκηδες, που εδανείζοντο νομίσματα ECU με 7% περίπου, εισέπρατταν την διαφορά... όμορφα λεφτά, το "έξυπνο χρήμα" (μη ξεχνιόμαστε με το... ψιττακιστάν και τα χρηματιστηριακά απόνερα που σπάσανε προς τα έξω, κάπου 80 δισ, έτσι;).
Ο δε... μεγάλος ελάλησε το: "ή θα εξαφανίσουμε το χρέος, η το χρέος θα εξαφανίσει την Ελλάδα".
Και ήταν το άτιμο και δραχμικό εσωτερικό στο μεγαλύτερο μέρος του, δηλ, μια εσωτερική εφ' άπαξ τρίπλα προς πάντα μεγαλοραντιέρη και έξω η επερχόμενη μπότα.
Ο Μπούτος (όχι ο ατυχής πακιστανός) στήριξε τότε την δραχμή με ημερήσιο επιτόκιο που έφθασε 0,6%!! λέγοντας πως «το μόνο όπλο το οποίο έχεις για να στηρίξεις το νόμισμά σου είναι τα επιτόκια και μόνο τα επιτόκια».
Ταυτόχρονα, επέσπευσε την μερική ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων, και για ελικτικούς αντιλογισμούς, γυρίζοντας το παιχνίδι μέσα σε μια βδομάδα.
Άλλοι καιροί βεβαίως, άλλα κόζια, βγήκε.
Ο συναγερμος πάντως ήταν όχι κόκκινος, αλλά υπεριώδης.
Το ιστορικό αφτερμαθ είναι πως (στις μεγάλες κρίσεις) κάλλιον να χειρίζεσαι εσύ ο ίδιος το τιμόνι και το γκαζόφρενο για να προλάβεις το τετ α κε, παρά ο ξένος απρόσωπος αυτόματος που αφαιρεί και ιπποδύναμη.
Τώρα, αυτή η "ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων", η δασμολογική απαγκίστρωση από άμυνες (φτου κακά κοπελάρα μου με τα σοπ θεραπυ και εσυ λεβέντη μου με τα απαστράπτοντα άλόγατα) και η συνακόλουθη συνεστίαση θηρευτών με θηράματα, είναι ένα άλλο κεφάλαιο που ελπίζω ο αγαπητός ιστολόγος να μας το αναδείξει, ή (εάν υπάρχει ήδη) να μας το υποδείξει στας δέλτους του μπλόγκ.
Είναι το "ιστορία μου αμαρτία μου" των εσωτερικών διαδρομών από τους "ανανήψαντας" πρώην, και νυν διαδρομιστές, των ευρωπαλατίων.

Ανώνυμος είπε...


Black Wednesday - 16 September 1992

https://www.youtube.com/watch?v=AHDsO7gvXHQ


Black Wednesday (BBC 1997)

https://www.youtube.com/watch?v=K_oET45GzMI

Ανώνυμος είπε...

Χαιρετώ άπαντες και πρωτίστως τον οικοδεσπότη του blog. Είμαι παλιός αναγνώστης και καινούριος σχολιαστής. Το blog προσφέρει ιδιαίτερες υπηρεσίες σε όλους εμάς τους κοινούς θνητούς που δεν έχουμε γνώσεις οικονομίας. Θα σε παρακαλούσα Θοδωρή αν και όταν έχεις την διάθεση μιας και αναφέρθηκες στις ασιατικές τίγρεις να αφιερώσεις ένα άρθρο σου στην οικονομία της Ιαπωνίας και το τι συμβαίνει με αυτή. Με εκτίμηση σε αναγνώστες και γράφοντα.

Atom 9