Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

19 Απριλίου 2016

Το "Πρόγραμμα Ήλιος" και άλλες ανοησίες

Με αφορμή κάποιο σχόλιο αναγνώστη και παρ' ότι δεν το είχα προγραμματισμένο, λέω να συμπληρώσω το χτεσινό κείμενο με μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία. Βλέπετε, αυτό το σχόλιο μου θύμισε την περίφημη "πράσινη ανάπτυξη" του αλησμόνητου πρώην πρωθυπουργού μας Γιώργου Παπανδρέου και έναν σωρό ομορφιές που την συνόδευαν.

Μπροστάρα στην "πράσινη ανάπτυξη" του Παπανδρέου, λοιπόν, μπήκε η αλήστου μνήμης υπουργός περιβάλλοντος με τις ελβιέλες, η Τίνα Μπιρμπίλη. Το 2010, η Μπιρμπίλη σύστησε την Επιτροπή Ενεργειακού Σχεδιασμού, της οποίας η πλειοψηφία των μελών ήσαν εραστές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Αγαπητίδης του ΚΑΠΕ, Χαραλαμπίδης της Greenpeace, Βασιλάκος της ΡΑΕ, Κάπρος του ΕΜΠ κλπ). Λογικά, λοιπόν, η Επιτροπή παρουσίασε έναν σχεδιασμό, σύμφωνα με τον οποίο μέχρι το 2050 ο λιγνίτης θα είχε εξοριστεί τελείως από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Κι επειδή ο λιγνίτης είναι ο φτηνότερος τρόπος για να παράγουμε ρεύμα, το 2050 η τιμή του ρεύματος θα έφτανε στα σύννεφα: "Το κόστος ηλεκτροπαραγωγής θα ακολουθήσει και στην Ελλάδα την αναμενόμενη ανοδική τάση που θα παρατηρηθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως έχει παρουσιαστεί και τεκμηριωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή" (Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός – Οδικός Χάρτης για το 2050, κεφάλαιο ΙΙΙ, παρ. 2.6).

To Ivanpah, το μεγαλύτερο σήμερα στον κόσμο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από τον ήλιο.
350.000 πάνελ σε 5,5 τετραγωνικά μίλια ερήμου στα σύνορα Καλιφόρνιας-Νεβάδας.

Τελικά, η Μπιρμπίλη έρριξε το βάρος στα αιολικά, προσδιορίζοντας τον στόχο στα 7500 MW ως το 2020. Ωραίος στόχος αλλά, ως στόχος, η πυραμίδα του Χέοπος ήταν πιο εφικτός και πιο πρακτικός. Το πρώτο πρόβλημα είναι στοιχειώδες: ενδεικνυόμενες τοποθεσίες εγκατάστασης αιολικών είναι τα νησιά και τα κορφοβούνια αλλά για να μεταφερθεί το ρεύμα από εκεί χρειάζονται δίκτυα που δεν υπάρχουν. Το δεύτερο πρόβλημα το κατέδειξε η μελέτη της ΑΔΜΗΕ: "Σε όλα τα σημεία αναφοράς η συμβολή των αιολικών θεωρείται ίση με 10% της συνολικής ισχύος τους..." (σελ. 30). Τόμπολα! Θα εγκαθιστούσαμε (δηλαδή, θα πληρώναμε) 7500 MW αλλά θα παίρναμε 750! Τζίφος. Το σχέδιο εγκατελείφθη.

Ύστερα ήρθε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος, αφού σημάδεψε την οικονομία τού τόπου με το μνημόνιό του, πήγε στο ΥΠεΚΑ για να σημαδέψει και το περιβάλλον του. Ο Παπακωνσταντίνου εμπνεύσθηκε (;) το "Πρόγραμμα Ήλιος" (κάτι σαν το πουερτογιανικό "ο ήλιος μάς κινεί", που είδαμε χτες), σύμφωνα με το οποίο η χώρα θα εγκαθιστούσε φωτοβολταϊκά που θα παρήγαν 12.000 MW, τα περισσότερα από τα οποία θα τα κάναμε εξαγωγή στην Γερμανία (!). Τον Σεπτέμβριο του 2011, ο Παπακωνσταντίνου δήλωνε περιχαρώς ότι μέχρι το 2015 αυτό το πρόγραμμα θα κινητοποιούσε επενδύσεις 20 δισ. ευρώ και θα δημιουργούσε 200.000 νέες θέσεις εργασίας.

Ας ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση για να εξηγήσουμε το ερωτηματικό με το οποίο συνόδευσα την λέξη "εμπνεύσθηκε" στην προηγούμενη παράγραφο. Στις 20/1/2011, ο τότε πρωθυπουργός εκφώνησε μια βαρυσήμαντη ομιλία στην Κοζάνη, όπου προανήγγειλε την "πραγματοποίηση μιας επένδυσης φωτοβολταϊκού σταθμού, πολύ μεγάλου βεληνεκούς, που θα συνδυαστεί με τη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής φωτοβολταϊκών συστημάτων στην περιοχή" και υπογράμμισε ότι "το φωτοβολταϊκό πάρκο θα είναι σε θέση να παράγει ηλεκτρική ενέργεια ισχύος 200 MW, μεγαλύτερη από οποιοδήποτε φωτοβολταϊκό πάρκο λειτουργεί μέχρι σήμερα σε όλο τον κόσμο". Πώς τα σκέφτηκε όλα αυτά ο Γιώργος Παπανδρέου; Μα δεν τα σκέφτηκε ο ίδιος! Όπως αποκαλύπτει η ΝτώυτσεΒέλλε, "αυτή η ιδέα είναι το πνευματικό τέκνο του υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σώυμπλε, η οποία συζητήθηκε για πρώτη φορά πριν από ένα χρόνο με τον τότε έλληνα υπουργό οικονομικών και νυν υπουργό περιβάλλοντος Γιώργο Παπακωνσταντίνου". Γάτα ο Σώυμπλε!

Παρένθεση εντός παρενθέσεως. Μη νομίσετε ότι έπιασε τον Σώυμπλε ο πόνος για το καλό της Ελλάδας. Απλώς, αυτό το "μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο του κόσμου" έπρεπε από κάπου να αγοράσει πάνελ και η Γερμανία έχει πολλές και μεγάλες τέτοιες βιομηχανίες. Ελπίζοντας ότι έγινα κατανοητός, κλείνω και τις δυο παρενθέσεις και συνεχίζω.

Και τώρα που ξεστομίσαμε τα μεγάλα λόγια, ας πάμε και στο πρακτικό μέρος της ιστορίας. Εξαγωγή ρεύματος στην Γερμανία, ε; Μάλιστα. Πώς; Με βυτία, σαν το γάλα; Με κιβώτια σε παλέττες, σαν τα ροδάκινα; Δυστυχώς, το ρεύμα μεταφέρεται μόνο με δίκτυα. Πώς διάβολο να μεταφέρεις 10-12.000 MW από το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης στην Γερμανία; Τζίφος! Και τώρα; Πάνε και τα όνειρα του Παπακωνσταντίνου πάνε και τα πάνελ του Σώυμπλε...

Όταν υπάρχει καλή διάθεση, όμως, βρίσκεται λύση σε όλα τα προβλήματα. Έτσι, οι δυο καλοί εταίροι ανακάλυψαν μια μοντέρνα εκδοχή κλήρινγκ (*): εμείς θα βγάζαμε 12.000 MW που θα τα πουλάγαμε μεν στους γερμανούς αλλά η εξαγωγή θα γινόταν μόνο λογιστικά! Το ρεύμα θα έμενε εδώ, θα το καταναλώναμε εμείς και θα αποζημιώναμε τους γερμανούς με άλλον τρόπο (π.χ., αντί για ρεύμα θα τους στέλναμε μπρόκολα, ελιές, σαρδέλλες κλπ). Α! Οι γερμανοί δεν θα έδιναν τα λεφτά σε μας αλλά θα τα κατέθεταν στον ειδικό λογαριασμό απομείωσης του χρέους μας.

Το θέμα είναι τί θα το κάναμε τόσο ρεύμα, αφού ποτέ η Ελλάδα δεν είχε καταναλώσει πάνω από 11.000 MW. Από την άλλη, αν δεν καταναλώσεις το ρεύμα την ώρα που βγαίνει, πρέπει κάπου να το αποθηκεύεις. Όχι, φυσικά σε σιλό που είναι φτηνά αλλά σε συσσωρευτές που είναι πανάκριβοι. Οπότε, τί κάνεις για να καλύψεις την βραδυνή ζήτηση ή για να έχεις κάλυψη όταν ο ήλιος κρύβεται πίσω από σύννεφα; Αποθηκεύεις το περισσευούμενο ρεύμα των φωτοβολταϊκών ή βγάζεις φρέσκο χρησιμοποιώντας ορυκτά καύσιμα, φυσικό αέριο κλπ; Ό,τι κι αν επιλέξεις, σου κοστίζει ο κούκκος αηδόνι... Εννοείται ότι τον λιγνίτη τον ξεχνάμε γιατί ένα θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο δεν είναι καμινέττο του καφέ να το ανάβεις και να το σβήνεις όποτε σου θυμιέται.

Χάρτης αιολικών σταθμών και ανεμογεννητριών της Ελλάδας    [πηγή: Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας - ΡΑΕ]

Έτσι, λοιπόν, βγήκαμε στην γύρα ψάχνοντας για πελάτες. Δυστυχώς, βρήκαμε τις πόρτες κλειστές. Οι δυτικοί εύρισκαν το προϊόν μας ακριβό, οι τούρκοι μήτε να το κουβεντιάσουν, οι βούλγαροι δεν το χρειάζονταν... Όσο κι αν ο Παπαδήμος, ο οποίος στο μεταξύ είχε πάρει την θέση τού Παπανδρέου, σιγοντάριζε την υπόθεση, χαρακτηρίζοντας το Πρόγραμμα Ήλιος ως "εθνική προτεραιότητα", τίποτε δεν περπατούσε. Κάπου εκεί μας την έπεσαν και οι κινέζοι, άρχισαν να ακούγονται και οι πρώτες σοβαρές φωνές που μιλούσαν για ασύμφορο έργο, πήραμε κι εμείς χαμπάρι ότι δεν πρόκειται να βρούμε πελάτη με τιμή πάνω από 11-12 λεπτά την κιλοβατώρα και, μάλιστα, αφού πληρώσουμε έναν σκασμό λεφτά για να εκσυγχρονίσουμε το δίκτυο υψηλής τάσης... Ε, δεν ήθελε και πολύ ακόμη για να πάει όλο αυτό το φιλόδοξο πρόγραμμα στον σκουπιδοτενεκέ, κάτι που έγινε τελικά το καλοκαίρι του 2013.

Επίλογος. Στις 17/5/2012, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου εγκατέλειψε οριστικά τους υπουργικούς θώκους. Λίγο αργότερα, επί πρωθυπουργίας Σαμαρά, τον διαδέχθηκε ένας άλλος πασόκος, ο Γιάννης Μανιάτης. Στα τέλη τού 2013 με αρχές 2014, ο Μανιάτης ξαναθυμήθηκε τα σχέδια της Μπιρμπίλη και υπέγραψε άδειες για εγκατάσταση 23 αιολικών πάρκων. Κατόπιν ήρθε ο Γιάννης Σκουρλέτης να ξαναθυμηθεί τα ίδια σχέδια και να μοιράσει αφειδώς αριστερές άδειες αιολικών πάρκων. Κι εμείς ξαναθυμηθήκαμε ότι, εκτός από τηλεφωνικά κέντρα, η Siemens φτιάχνει και ανεμογεννήτριες. Αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα.

Και μια άσκηση: Ξαναδείτε την φρασούλα που αναφέραμε στην αρχή ("Το κόστος ηλεκτροπαραγωγής θα ακολουθήσει και στην Ελλάδα την αναμενόμενη ανοδική τάση που θα παρατηρηθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως έχει παρουσιαστεί και τεκμηριωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή"), αναλογιστείτε τα σλόγκαν του τύπου "δωρεάν ενέργεια από τον ήλιο", "δωρεάν ενέργεια από τον άνεμο" κλπ, ρίξτε μια ματιά σε έναν λογαριασμό ρεύματος και βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα για το πώς το "δωρεάν" καταντάει πανάκριβο.

-------------------------------------------
(*) Clearing: Το συμψηφιστικό εμπόριο. Ανάλυση και λεπτομέρειες στο "Τράπεζα της Ελλάδος - 7. Το clearing της δεκαετίας του '30".

4 σχόλια:

Δημήτρης είπε...

Αυτοί οι λίγοι που ήταν να φάνε, έφαγαν. Πάντα χορταίνουν κάποιοι. Το πρόβλημα το φορτώνονται οι πολλοί αφελείς που χάφτουν τα παραμύθια των απατεώνων που κυβερνούν από το παρασκήνιο και των τσιρακίων τους που παριστάνουν πως κυβερνούν από το προσκήνιο. Συνεπώς, σίγουρα, υπάρχει τουλάχιστον ένας που μπορεί δικαίως να καυχιέται πως κονόμησε από τον παραλογισμό των φωτοβολταϊκών. Είναι η "μαγεία" του καπιταλισμού: Ένας, (άντε δύο) τρώει ένα σκασμό και οι υπόλοιποι κατεστραμένοι φαντασιώνονται μελλοντικά μεγαλεία με το "και 'συ μπορείς αν παίξεις σωστά". Μας αρέσει όμως το παραμύθι, αλλιώς δε θα πιστεύαμε και σε ουράνιους παραδείσους ανεχόμενοι την επίγεια κόλαση. Σε κάθε παγίδα που στήνεται εις βάρος των πολλών, υποσχόμενη εύκολο κέρδος, πιάνονται χιλιάδες κορόιδα.

spiral architect είπε...

Tεχνικά:
α. Τα ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα) παράγουν ενέργεια χρησιμοποιώντας το δίκτυο σαν έναν τεράστιο συσσωρευτή μιας και η ηλεκτρική ενέργεια δεν αποθηκεύεται. (οικονομικά τουλάχιστον)
β Επειδή η ενέργεια από τα ΑΠΕ είναι στοχαστική, πράμα που σημαίνει ότι δεν την έχεις όποτε ακριβώς τη ζητήσεις, το μπακάπ τους όταν δεν έχει ήλιο, πέφτει απότομη νέφωση, ή δεν φυσάει δεν είναι τα θερμοηλεκτρκά του λιγνίτη, ούτε καν τα πυρηνικά (όλα αυτά θεωρούνται σταθμοί βάσης) αλλά οι μονάδες φυσικού αερίου που ατυχώς είναι εισαγόμενο.
γ. Λόγω της τεχνολογίας τους (όλα τα ΑΠΕ έχουν inverters) εγχέουν αρμονικές στο δίκτυο εναλλασσομένου ρεύματος, παραμορφώνοντας τη βασική κυματομορφή των 50Hz με αποτελέσματα ψαλιδισμούς και στιγμιαίες βυθίσεις που καταστρέφουν σύγχρονες ηλεκτρονικές συσκευές που τώρα πια δεν έχουν μετασχηματιστές στα τροφοδοτικά τους που δρουν σαν φίλτρα αρμονικών. Μύλος!
δ. Επιδοτούνται από την τσέπη μας μέσω των τελών υπέρ ΑΠΕ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΜΑΣ ΡΩΤΗΣΟΥΝ, και στην πράξη επιδοτούν τις τσέπες των αεριάδων ειαγωγέων και παραγωγών ΗΕ από φυσικό αέριο.
ε. Σημαντικό: Άλλο ηλεκτρική ισχύς και εγκατεστημένη ισχύς και άλλο ενέργεια.

Τι γίνεται με τα ΑΠΕ και κατά πόσον μπορούν αυτά να υποκαταστήσεουν 2, 3, ή 5 GW από θερμικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με ισόποση απο τα πρώτα Υπάρχει ένας όρος που οι Η/Μ τον αποκαλούν στρεφόμενη εφεδρεία ή εφεδρεία συστήματος και είναι ο πλέον σημαντικός για την ευστάθεια (και κατά συνέπεια την ομαλή ηλεκτροδότηση) των ηλεκτρικών δικτύων, πράγμα που δεν έχουν τα ΑΠΕ, γιατί παράγουν όταν φυσάει (ή την ημέρα τα Φ/Β) και όχι όποτε θες εσύ να ψήσεις καφέ ή να κάνεις ένα ζεστό μπάνιο. Αυτό λέγεται στοχαστικότητα των ΑΠΕ και υποκαθίσταται από ταχεία ανάληψη υπολειπόμενης ισχύος από μονάδες ΦΑ, όταν τα ΑΠΕ υπολειτουργούν.

Μαγικές λύσεις στην αλυσίδα Παραγωγή – Μεταφορά – Διανομή και Κατανάλωση ΗΕ δεν υπάρχουν. Αν θέλουμε λιγότερη ρύπανση, λιγότερο CO2, λιγότερους υδρατμούς, κλπ, τότε αφού εφαρμόσουμε αντιρρυπαντικές τεχνολογίες και συνάμα εφαρμόσουμε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας, στα πλαίσια πάντα της οικονομικής βιωσιμότητας, αν θέλουμε περισσότερη εξοικονόμηση θα αρχίσουμε να κατεβάζoυμε διακόπτες λόγω ανεπάρκειας ισχύος. Αν θέλουμε λιγότερο ή καθόλου CO2 στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τότε θα αναγκαστούμε να κάνουμε πυρηνικούς σταθμούς ή στο μέλλον συντηκτικούς όποτε και αν τεθούν αυτοί σε εμπορική λειτουργία, ή θα είμαστε εξαρτημένοι από τον κάθε Πούτιν και Αλίγιεφ.

Εν κατακλείδει o αέρας και ο ήλιος δεν μπορούν να αποτελέσουν υποκατάστατο πρωτογενούς ενέργειας-καυσίμου. Είναι τζάμπα όπως κάθε φυσικό φαινόμενο, αλλά η μετατροπή της ενέργειάς τους σε ηλεκτρική ενέργεια κοστίζει πανάκριβα, και ακόμη πιο ακριβά πληρώνουμε την στοχαστικότητά τους με εισαγωγές ΦΑ για ηλεκτροπαραγωγή.

Οικονομικά:
(εδώ είναι το ζουμί και η αφορμή για την μεγαλύτερη μπίζνα του καποταλισμου τον 21ο αιώνα)
Δείτε το βίντεο The Story of Cap & Trade
(έχει ελληνικούς υπότιτλους)

Πολλά σχόλιά μου περί ΑΠΕ θα βρείτε στο μπλογκ του αρχαιοπτέρυγα (με το ίδιο παρανόμι όπως κι εδώ) τεχνικού περιεχομένου αλλά και πολιτικού με αφορμή τα ΑΠΕ.

Για το τέλος αφήνω ένα απόσπασμα απο την πολύ καλή σειρά του BBC Yes Prime Minister περί της "υπερθέρμανσης του πλανήτη". ναι, με εισαγωγικά το τελευταίο)
Γελάστε, προβληματιστείτε και σόρι για το σεντόνι.

Ανώνυμος είπε...

Σε επίρρωση όσων αναφέρει ο φίλος spiral architect, οι περισσότερες μορφές "πρασινης" ενέργειας εκτός από οικονομικά μη βιώσιμες είναι και τεχνικά προβληματικές. Αν διαβάσεις την ανακοίνωση της ΔΕΗ της 19.04.16 για τα πρόσφατα προβλήματα ηλεκτροδότησης στην Ροδο, θα δείς ότι η αιτία ήταν η χαμηλή ζήτηση σε συνδυασμό με τις ανεμογεννήτριες που προκάλεσε αστάθεια στο δίκτυο. Ηταν η επανάληψη σε μικρότερη κλίμακα του black out που συνέβη στην Κεντρική Ευρώπη πριν από μερικά χρόνια και οφειλόταν σε ξαφνική αλλαγή των καιρικών συνθηκών.

ΗΡΩΝ

Unknown είπε...

Όχι ότι η Βουλγαρία δεν χρειάζεται την ενέργεια που θα είχε η Ελλάδα προς πώληση, αφού πάνω από το 30% του πληθυσμού της ζει σε ενεργειακή φτώχεια. Και αυτό επειδή η ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση φρόντισε να της κλείσει τους 4 από τους 6 πυρηνικούς αντιδραστήρες που είχε φτιάξει επί σοσιαλισμού.

Φανταστείτε πάντως τι θα μπορούσε να συμβεί σε ένα παγκόσμιο σοσιαλιστικό σύστημα. Το ένα ημισφαίριο να δίνει ενέργεια στο άλλο, αφού όταν το ένα έχει χειμώνα, το άλλο θα έχει καλοκαίρι. Όταν κάποια μέρη έχουν νύχτα, αλλά έχουν μέρα κοκ.